To, że bez wody nie ma życia nie jest wyłącznie pusto brzmiącym sloganem ekologów. Woda niezbędna jest do codziennego użytku w gospodarstwach domowych, bez niej niemożliwe jest tradycyjne ogrzewanie domu kaloryferami, konieczna jest dla roślin w ogrodzie, a przy tym dla użytkowników jednakowo istotne jest posiadanie dostępu do wody pitnej jak i odprowadzanie ścieków do kanalizacji.
Zanim wprowadzimy się do nowego domu niezbędne jest podłączenie budynku do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Przed rozpoczęciem inwestycji warto dowiedzieć się więcej na temat tego, jakie są kolejne etapy załatwiania i budowy przyłącza oraz ile wynoszą koszty wyposażenia domu w wodociąg i kanalizację.
Przyłącza wodociągowe w przepisach –definicja pojęcia
O przyłączach wodnych i kanalizacyjnych prawodawca wypowiedział się w ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 roku (ostatni tekst Dz.U.2018 r. poz. 1152) w art.2 p. 6 definiuje przyłącze wodociągowe jako przewód łączący sieć wodociągową z instalacją wodociągową znajdującą się wewnątrz nieruchomości odbiorcy usług.
Nie ma w przepisach pojęcia granicy, co powodowało różne interpretacje i oczywiście spory kompetencyjne między zarządcami sieci wodno – kanalizacyjnych a inwestorami starającymi się o pozwolenie na przyłączenie do owej sieci. Wszelkie wątpliwości rozwiał wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2017 roku. Skład sędziowski złożony z siedmiu sędziów SN zadecydował, że w myśl ustawy:
1. Przyłącze wodociągowe to przewód łączący wewnętrzną sieć wodociągową z wodociągiem na całej swojej długości
Taka interpretacja zakończyła spory o to, kto i w jakim zakresie finansuje przyłącze wody w granicy nieruchomości i poza nią. Zwyczajnie należy to rozumieć, że przyłącza granicami nieruchomości nie są „dzielone” na odcinki mające różnych właścicieli i tym samym nie istnieją różne źródła finansowania na etapie budowy.
2. Przyłączem kanalizacyjnym jest zaś przewód łączący wewnętrzną instalację kanalizacyjną zakończoną studzienką w nieruchomości odbiorcy usług z siecią zewnętrzną kanalizacyjną na odcinku do studzienki.
Obrazowo rzecz ujmując przyłącze kanalizacyjne jest rurą, czyli przewodem biegnącym od studzienki w nieruchomości do pierwszej studzienki w zewnętrznej sieci kanalizacyjnej. I w tym wypadku nie bierze się pod uwagę granic nieruchomości.
Wyrok SN jest uporządkowaniem sporów o pokrywanie kosztów budowy przyłączy. Niestety jest on niekorzystny dla inwestorów pokrywających koszty budowy przyłączy. Poczucie niesprawiedliwości mają szczególnie właściciele tych nieruchomości, które położone są w znacznym oddaleniu od wodnej i kanalizacyjnej sieci komunalnej czy gminnej.
Krok pierwszy – ustalenie warunków technicznych przyłącza
Budowa domu lub przebudowa instalacji w starych budynkach wymaga wielu zgód i sporządzenia projektów. Warto pamiętać, że czasem mają one znaczny wpływ na ogólny koszt budowy domu czy remontu mieszkania. Wykonanie przyłącza, podobnie jak najważniejsze prace budowlane oraz uzbrojenie w pozostałe media, wymaga określenia warunków technicznych.
Wydawaniem warunków technicznych zajmują się zakłady wodno-kanalizacyjne. Ubiegający się o wydanie warunków inwestor musi przynieść do zwik-u dość pokaźny komplet dokumentów. Wśród nich muszą się znaleźć:
– wniosek o przyłączenie do sieci (zazwyczaj każdy zakład posiada własne wzory dokumentów),
– aktualna mapa sytuacyjno – wysokościowa,
-wypis z rejestru gruntów wraz z potwierdzeniem posiadania prawa do dysponowania nieruchomością,
– zgody pisemne (lepiej notarialne) właścicieli działek, przez które przyłącze ma przebiegać.
Należący do gminy zakład wodno – kanalizacyjny ustala warunki budowy przyłącza. Jeśli budowa nie rozpocznie się w terminie 2 lat od wydania dokumentu, to należy ponownie powtórzyć procedurę uzyskania warunków technicznych. Koszt uzyskania warunków przyłącza wodociągowego zależy od dostawcy usług – to firmy gminne, więc zasady finansowania ustalają samorządy.
Kompletna dokumentacja zwik na przyłącze wody powinna zawierać wykaz czynności niezbędnych do uzyskania pozwolenia na przyłączenie i korzystanie z sieci, zaświadczenie zawierające zapewnienie o dostawie wody na działkę inwestora oraz wstępny projekt umowy o dostarczaniu wody.
Mając warunki techniczne można szukać wykonawcy projektu.
Krok drugi – projekt przyłącza wodociągowego
Przyłącze budynku do sieci wodociągowej wymaga wykonania projektu. Mając informację techniczną można udać się z nią do projektanta posiadającego uprawnienia do projektowania przyłączy wod-kan. W praktyce dość często zakłady gminne mają współpracujących z nimi projektantów ( biura wykonujące projekty budowlane) iczęsto polecają je inwestorom. Czy takie praktyki są do końca legalne – chyba tak, ale z etycznego punktu widzenia taka reklama czy polecanie usług znajomych budzi pewne zastrzeżenia, szczególnie gdy między pracownikami gminnego zwik-u a projektantami są powiązania rodzinne czy towarzyskie. Wiele zwik-ów ma również własne biura i świadczy usługi projektowe oraz w zakresie wykonawstwa przyłączy.
Poprawnie wykonany projekt przyłącza powinien zawierać:
1. Część opisową, czyli
– opis techniczny,
– zaktualizowane warunki techniczne wydane przez zwik
– określenie stanu prawnego projektowanego uzbrojenia wraz ze zgodami właścicieli nieruchomości do których przyłącze będzie doprowadzone (jeśli jest ich więcej niż jeden) lub przez działki których będzie przyłącze przechodziło.
2. Część rysunkową przyłącza wody
– mapa do celów projektowych z zaznaczeniem trasy przyłącza,
– rzuty piwnicy, przyziemia lub studni wodociągowej,
– rysunek profilu przyłącza z zaznaczonymi urządzeniami istniejącymi oraz planowanymi.
3. Część rysunkową dla przyłącza kanalizacji
– mapę z kolorowym wyznaczeniem trasy przyłącza kanalizacyjnego,
– profil przyłącza kanalizacyjnego,
– schemat studni rewizyjnej lub inspekcyjnej.
Projekt przyłącza kanalizacyjnego i wodnego wraca ponownie do zakładu i ten po analizie dokumentów wydaje oświadczenie potwierdzające poprawność projektu. W tym momencie można zawrzeć umowę przyłączeniową.
Krok trzeci – umowa przyłączeniowa
Na tym etapie obok projektu, aktów własności, zgód sąsiadów i właścicieli (zarządców) dróg potrzebne są jeszcze informacje o wybranym wykonawcy, gdyż zakłady wod-kan często weryfikują uprawnienia kierowników robót. Najczęściej żądają dołączenie kserokopii dokumentów potwierdzających posiadanie owych uprawnień. Wobec obostrzeń jakie na urzędy, firmy i obywateli nakłada RODO trudno jest czasem takie informacje zdobyć i przetwarzać, a wykonywanie kserokopii jakichkolwiek dokumentów zawierających dane osobowe należy dobrze rozważyć z punktu widzenia zgodności z przepisami.
Na tym etapie po raz kolejny pojawia się w tle możliwość ściślejszej współpracy z gminnym czy komunalnym zakładem wodociągowym – również w zakresie wyboru wykonawcy można się zdać na tę instytucję. Tak naprawdę większość inwestorów nie chcąc tracić czasu i nerwów całość prac od uzyskania warunków technicznych, aż po odbiór przyłącza powierza miejscowemu zakładowi wod-kan., który zajmuje się załatwieniem wymaganych dokumentów, a wykonanie prac budowlanych w terenie z reguły powierza wykonawcy zewnętrznemu, z którym, rzecz jasna, ściśle współpracuje.
Krok czwarty – kosztorys, czyli części składowe przyłącza wodociągowego
Zamawiając usługę w firmie budującej przyłącza należy wiedzieć, jakie są elementy składowe, czyli w praktyce jakie materiały, które zostaną zużyte podczas inwestycji mogą znaleźć się w kosztorysie i na fakturach. Do wykonania przyłącza niezbędne są:
– przewody wodociągowe,
Są to najczęściej rury polietylenowe o średnicy 32, 40 lub 50 mm; rury gięte łączone przez zgrzewanie lub za pomocą samozaciskowych kształtek z uszczelkami.
– zestaw wodomierzowy, studnia wodomierzowa (wodomierz rejestrujący zużycie oraz zawór, odcinający dopływ wody); w przypadku domów często montuje się drugi wodomierz do poboru wody do podlewania (niższe opłaty bez ścieków),
– wcinka, czyli włączenie do sieci wodociągowej,
Włączenia do sieci dokonuje się najczęściej bez potrzeby zamykania przepływu wody i opróżniania tego odcinka wodociągu. Aby dokonać takiej czynności bez przerywania pracy wodociągu używa się opaski z nagwintowanymi końcówkami i kształtki przyłączeniowej zwanej nawiertką. Tradycyjny sposób wykonywania wcinki przy zamkniętym i opróżnionym z wody odcinku sieci wodociągowej wymaga użycia trójnika.
– zasuwa domowa,
Zwana jest inaczej skrzynką uliczną. Zasuwa do wody umożliwia odcięcie dopływu wody lub jej podłączenie z zewnątrz, z poziomu działki.
– taśma lokalizacyjna
Jej użycie jest ważne dla przyszłości wodociągu. Taśma lokalizacyjna zabezpiecza przyłącze wodociągowe przed uszkodzeniem podczas prac budowlanych czy ogrodowych. Wkopana wzdłuż przyłącza na głębokości 30 cm wytycza granicę dla nasadzeń drzew czy budowy architektury ogrodowej.
Przepisy stanowią, że nie wolno niczego sadzić czy budować bezpośrednio nad przyłączem oraz w odległości 1 m po każdej jego stronie.
Budowa przyłącza – zgłoszenie czy pozwolenie budowlane?
Wykonanie domowego przyłącza wodociągowego nie wymaga uzyskania pozwoleń z organów nadzoru budowlanego. Wystarczy zgłoszenie projektowanej inwestycji. Najlepiej dokonać tego nie później, niż na 30 dni przed planowanym terminem rozpoczęcia prac, organy nadzorujące mają bowiem taki ustawowy czas na wniesienie zastrzeżeń lub wnioskowanie o uzupełnienie dokumentacji.
Inwestor zgłaszając budowę przyłącza kanalizacyjnego i wodnego powinien dysponować kompletem dokumentów, w skład którego wchodzą:
1. Wniosek z danymi inwestora.
2. Dokument potwierdzający własność (akt notarialny lub akt własności).
3. Mapę do celów projektowych z naniesionymi przyłączami wodnymi (2 egzemplarze).
4. Opis specyfiki przyłącza (orientacyjne zużycie wody, liczbę punktów odbioru wody, liczbę użytkowników itp.).
5. Inne dokumenty wymagane przepisami.
Uwaga!
Budowa przyłącza w pośpiechu, bez zachowania ustawowych terminów, to zagrożenie dla twoich finansów – powiatowe organy zajmujące się nadzorem budowlanym na pewno sprawdzą dokładnie, czy budowa domu lub choćby tylko domowych przyłączy wodnych lub kanalizacyjnych przebiegła zgodnie z prawem, mogą wstrzymać prace, a nawet uznać budowę za samowolę budowlaną. W skrajnych przypadkach stwierdzenie samowoli kończy się nakazem rozbiórki.
Na co zwrócić uwagę przy budowie przyłącza?
Zasady budowlane, również w zakresie budowy przyłączy wodnych i kanalizacyjnych, są surowe i najważniejsze w tym wypadku jest bezwzględne przestrzeganie wszelkich zapisów i norm zawartych w projekcie. Jeśli podczas budowy przyłącza pojawią się nowe okoliczności związane z gruntem, uzbrojeniem czy wykopaniem przedmiotów mających charakter zabytkowy lub stanowiących zagrożenie (niewybuchy z okresu wojny lub substancje chemiczne), prace należy przerwać i powiadomić odpowiednie organy czy służby. Pojawienie się niespodzianek związanych z rodzajem gruntu czy wodami może skutkować nawet zmianami w projekcie, czyli pociągnie za sobą nowe wydatki.
Podczas budowy należy pamiętać o oddaleniu przyłącza wodnego od innych elementów uzbrojenia.
Bezpieczne odległości wynoszą:
– 1,5 metra od kanalizacji oraz od przyłącza do miejskiej sieci grzewczej, jeśli ogrzewanie domu jest z niej zasilane,
– 1,5 m od sieci gazowej sprzed 2001 roku; najnowsze sieci pozwalają na oddalenie 0,4 m, ale większość specjalistów zaleca zachowanie dystansu 1 metra,
– 0,8 m od kabli energetycznych i 0,5 dla telekomunikacyjnych,
– 1 m od słupów energetycznych lub telefonicznych.
W przypadku gdy przyłącze wodociągowe i kanalizacja krzyżują się w odległości mniejszej niż 0,6 metra należy zastosować ochronę z rury dla przewodu wodociągowego.
Bardzo ważne jest w naszym klimacie zabezpieczenie przyłącza przed przemarzaniem. Badanie gruntu zlecone przed wykonaniem projektu pozwala ustalić wysokość strefy przemarzania. W naszym kraju strefa przemarzania jest to zazwyczaj 1,2 do 1,8 m. Przyłącze powinno być na głębokości poniżej 40 cm od granicy strefy mrozów. Jeśli nie jest możliwe uzyskanie takiej głębokości przewody można wkopać płycej, ale z uwzględnieniem granicy przemarzania i zaizolować – tak jak wymaga izolacji rur z ciepłą wodą dom energooszczędny.
Wodomierz – montaż i lokalizacja
Urządzenie niezbędne do pomiaru zużycia wody montowane może być w różnych miejscach. Do niedawna istotny był wygodny dostęp umożliwiający odczyt wskazań. Obecnie nowoczesne systemy pozwalają na dokonywanie odczytów wodomierzy na odległość, więc umiejscowienie wodomierza w części budynku dostępnej dla osób z zewnątrz nie jest już konieczne.
Zasady budowlane nakazują montaż wodomierza w budynku, jednak gdy z jakiegoś powodu nie jest to możliwe, to wodomierz umieszcza się w studzience umiejscowionej na terenie posesji.
O rodzaju urządzenia decydują gminne zakłady wod-kan. Również one dokonują odbioru i zaplombowania urządzeń. W praktyce opłacalne jest zlecenie montażu wodomierza pracownikowi tej firmy – ważny jest każdy sposób obniżający koszt budowy twoich przyłączy.
Koszt przyłącza wody i instalacji do odprowadzania ścieków
Nie istnieją cenniki podające ujednoliconą cenę na usługi budowlane dla całego kraju. Wolny rynek kształtuje koszty, a dodatkowo prawo pozwala gminom pobierać opłaty zgodne z ich wewnętrznymi ustaleniami. Podawanie sztywnej stawki jest więc niemożliwe bez uwzględnienia choćby usytuowania nieruchomości na mapie kraju.
Wśród czynników wpływających na koszt budowy przyłącza (na cenę końcową 1 metra) można wyróżnić:
1.Wytyczne i warunki narzucane przez miejscowy zakład wodno-kanalizacyjny, czyli koszty załatwienia pozwoleń.
Wielu inwestorów wskazuje na liczne nieprawidłowości wtym zakresie – choćby kwestię nadzoru nad budową. W przypadku, gdy przyłącze wykonuje firma polecana przez zakład wod-kan (reklama takich wykonawców jest na porządku dziennym w naszej polskiej rzeczywistości) albo projekt przyłącza zlecony był osobie, czy firmie powiązanej z zakładem dostarczającym wodę, to jest znacznie łatwiej i taniej, choćby ze względu na czas wykonania przyłącza.
Dla przykładu: podczas wkopywania przewodu osoba nadzorująca ze strony zwik powinna obejrzeć przyłącze wodociągowe przed zasypaniem wykopu; w praktyce oznacza to często wielogodzinne, a nawet kilkudniowe oczekiwanie na przybycie urzędnika; koparka i ekipa budowlana muszą czekać. Liczni inwestorzy skarżą się, że takie przeciąganie procedur zdarza się właśnie w przypadku, gdy ta swoista reklama usług określonych firm na inwestorze nie zrobiła dostatecznie dużego wrażenia i zatrudnił swoją firmę – ma za swoje i musi cierpieć, a urzędnicy nie robią nic złego – przeciwnie, działają zgodnie z przepisami i bardzo skrupulatnie.
2. Materiały zużyte do budowy – średnice rur, parametry materiałowe i jakościowe.
3. Rodzaj gruntu.
Liczy się klasa gruntu, zwięzłość, poziom wód gruntowych. Inne koszty ponosi inwestujący w przyłącze na glebach przepuszczalnych i lekkich, znacznie drożej jest wydrążyć miejsce na przewody w glebie skalistej i z wybijającymi wodami gruntowymi (konieczność użycia pompy).
4.Nawierzchnia
Jeśli budowa przyłącza wymaga zdjęcia nawierzchni, to o kosztach decydują zarówno rodzaj nawierzchni jak i zakres prac niezbędny do odtworzenia owej nawierzchni. Układanie polbruku to nie to samo, co naprawa asfaltu.
5.Usytuowanie sieci głównej.
Koszty podraża konieczność zajęcia pasa ruchu (czasem wyłączenia całej jezdni), a jeśli to jest niemożliwe wówczas stosuje się bezwykopową, dość kosztowną metodę przecisku.
Oczywiście przy analizie kosztów 1 metra przyłącza wod – kan należy uwzględnić rynek pracy. W wielkich ośrodkach miejskich należy być przygotowanym na większy wydatek, niż w małych miastach czy na wsi.
Jeśli chodzi o przyłącze wody koszt 2018 wynosił od 60 do 100 PLN za metr, a przyłącze kanalizacyjne to był wydatek od 60 do 180 PLN. Obecnie w roku 2019 ceny są na podobnym poziomie. Ceny dotyczą jednego metra przyłącza.
Przykładowe taryfy opłat za budowę przyłącza
Podane powyżej ceny budowy jednego metra nie uwzględniają kosztów projektu, pozwoleń, uzgodnień, opłat geodezyjnych, odbioru prac oraz tak zwanej opłaty przyłączeniowej. Oto kilka przykładów obrazujących wysokość opłat i ich zróżnicowanie w zależności od umiejscowienia zakładu wod-kan.
– projekt przyłącza z niezbędnymi uzgodnieniami – wydatek od 1000 PLN wzwyż;
-uzgodnienie przyłączenia do domu jednorodzinnego w Warszawie kosztuje ok. 80 PLN,
– opłata za wydanie warunków technicznych przyłącza wody – cenę ustalają gminy; w Krakowie nie ma opłat, w Warszawie od 25-50 PLN; jaki jest koszt przyłącza wodociągowego najlepiej sprawdzić na stronie dostawcy usług, albo poprosić o informacje telefonując do biura zwik,
– opłaty geodezyjne – od 1000 PLN wzwyż,
– techniczne próby ciśnieniowe przyłącza wodociągowego – za każdą oddzielnie od 50 do nawet 150 PLN (Kraków),
– badanie wody na zawartość bakterii SANEPID – koszt ok. 50 PLN,
– wodomierz od 100 do 200 PLN (koszt montażu),
– wcinka do przewodów wodociągowych (zależy od rodzaju przewodów i ich średnicy) od 300 PLN wzwyż,
– odbiór przyłącza przez zwik – od 50 do 200 PLN
Dodając do tych wydatków koszty budowy, to w zależności od długości przyłączy na twoich włościach, aby zostać szczęśliwym użytkownikiem nieruchomości zaopatrzonej w wodę i odprowadzającej ścieki do kanalizacji i mieć przyłącze wody, trzeba być przygotowanym na wydatek minimum ok. 5 tysięcy złotych.
