Klimat jaki mamy, każdy wie. A dokładnie – każdy z nas odczuwa. W ciągu roku miesięcy podczas których konieczne jest ogrzewanie pomieszczeń jest kilka – siedem albo osiem, a i chłodne noce pod koniec lata również często wymagają włączenia ogrzewania.
Każdy inwestor planujący budowę nowego domu lub remont czy przebudowę starego musi dokonać wyboru typu technologii wytwarzającej ciepło dla domu oraz rodzaju ogrzewania, które to ciepło rozprowadza.
Zdecydowana większość domów i mieszkań ogrzewana jest ciepłem płynącym z grzejników umieszczonych na ścianach. Sposób rozchodzenia się ciepła z takich urządzeń nie jest najbardziej optymalnym dla ludzkiego zdrowia, stąd poszukiwanie innych rozwiązań.
Wśród stosowanych nowoczesnych źródeł ciepła są te umieszczone w podłodze. Może to być ogrzewanie podłogowe lub grzejniki umieszczone pod podłogą.
Oto kilka porad dla osób wahających się i poszukujących właściwych rozwiązań dla siebie.
Kaloryfery – tradycja, która szkodzi
Tradycyjne urządzenia wieszane na ścianach, głównie pod oknami, dostarczają ciepła i dość szybko ogrzewają całe pomieszczenie, ale z punktu widzenia zdrowia człowieka, ten typ ogrzewania ma wiele wad. Powietrze ogrzewane w ten sposób unosi się do góry, tymczasem w dolnych częściach pomieszczenia panuje chłód. Dla komfortu i zdrowia lepsza jest sytuacja odwrotna – ciepło przy podłodze – chłód na górze, ponad głową. Taki układ temperatur w pomieszczeniu zapewnia właśnie ogrzewanie podłogowe.
Dodatkowo ogrzewanie za pomocą kaloryferów powoduje unoszenie się kurzu i roztoczy w rozprowadzanym po pomieszczeniu powietrzu. Wiele osób charakteryzuje takie ogrzewanie jako swoistą mieszalnię brudnego, ciepłego i bardzo suchego powietrza. Oczywiście zanieczyszczeniu powietrza sprzyja kurz i brud gromadzący się w zakamarkach grzejników lub na ścianach za nimi– z praktyki wiadomo, że nie są to elementy wyposażenia mieszkania sprzątane codziennie.
Przeciwwagą dla niezdrowego ogrzewania kaloryferami jest nowoczesne grzanie za pomocą promienników ciepła oraz ogrzewanie podłogowe. To ostatnie, choć droższe na etapie montażu, jest tańsze w eksploatacji, a jego zalet dla dobrego samopoczucia i zdrowia ludzi oraz zwierząt nie można nie doceniać.
Wybór sposobu na ogrzewanie domu jest niełatwy – trzeba dobrze przemyśleć, co jest najlepszym rozwiązaniem dla ciebie i twoich bliskich – ogrzewanie podłogowe warto wziąć pod rozwagę jako najbardziej przyjazne użytkownikom domu!
Tanie czy drogie – ogrzewanie podłogowe wodne i elektryczne
Generalnie ogrzewanie podłogowe dzieli się na wodne i elektryczne. Instalacja wodna jest droższa, bardziej skomplikowana i trudniejsza do położenia. Podłoga jest niczym wielki grzejnik, przez który przepływa gorąca woda. Powierzchnia podłogi rozgrzewa się do 29 – 35 stopni Celsjusza. W łazienkach oraz wydzielonych strefach innych pomieszczeń temperatura podłogi z reguły jest nieco wyższa. Zarówno wysokość temperatury jak i ilość stref z temperaturą wyższą zależą od tego, czy ogrzewanie podlogowe, to uzupełnienie innego typu ogrzewania czy samodzielne, jedyne ogrzewanie działające w pomieszczeniu.
Instalacja elektryczna jest tańsza na etapie inwestycji, jednak porównanie cen energii z kosztami ogrzania wody tanimi paliwami (pompy ciepła, gaz, drewno, węgiel) zdecydowanie wypada na niekorzyść ogrzewania elektrycznego. W zależności od paliwa użytego do podgrzania wody porównywanego z energią elektryczną ogrzewanie podłogowe wodne może być nawet dwukrotnie tańsze od elektrycznego!
Na korzyść instalacji elektrycznej przemawia możliwość uruchamiania jej w dowolnym momencie. Takie szybkie „podgrzewanie” domu w chłodny, deszczowy dzień wiosną czy latem jest trudniejsze, gdy trzeba uruchomić instalację C.O. w której najpierw należy podgrzać wodę. Podgrzewanie podłogowe elektryczne sprawdzi się w takich momentach zdecydowanie lepiej.
Dla osób zdecydowanych na ogrzewanie podłogowe cena eksploatacji ma duże znaczenie, ale również ważne są koszty ogrzewania ponoszone na etapie planowania i montażu.
Ogrzewanie podłogowe a aranżacja wnętrz
Dla nowoczesnego wyglądu otwartych, przeszklonych przestrzeni wypełnione wodą lub elektryczne ogrzewanie podłogowe jest rozwiązaniem niemal idealnym. Nowe tendencje budowlane integrują przestrzeń łączącą hall wejściowy z salonem i kuchnią. Przestrzeń która jednocześnie otwarta jest na ogród wymaga nieco odmiennej aranżacji, od tradycyjnej. Zawieszenie grzejników na ścianie psuje wystrój i choćby te grzejniki były najciekawsze w formie i kolorze, to i tak zakłócą harmonię przestrzeni prostych, przeszklonych, wypełnionych światłem i powietrzem.
Tymczasem wodne lub elektryczne ogrzewanie podłogowe działa ukryte pod podłogą i jest całkowicie niewidoczne. Schowanie instalacji grzejnej pod podłogą nie tylko powiększa przestrzeń optycznie, ale daje większe możliwości w zakresie ustawiania mebli czy innych elementów wystroju. Ileż osób ma na ścianie w salonie długi grzejnik, który tak skutecznie zagraca ścianę, że nic sensownego nie da się na niej powiesić ani przy niej postawić!
Z powyższego wynika wniosek, że ogrzewanie podłogowe na pewno powinni wybrać właściciele domów czy mieszkań modernistycznych, minimalistycznych, z dużą ilością szkła. Oczywiście każde wnętrze lepiej będzie się komponować bez zawieszonych kaloryferów, ale nowoczesne wnętrza z nimi nie wyglądają korzystnie.
Jako ciekawostkę warto podać fakt, że ogrzewanie podłogowe nie jest wynalazkiem współczesnym. W starożytności w okresie antycznym w Grecji (IV w p.n.e. ) a następnie od I w p.n.e. również w Rzymie budowano w domach systemy ogrzewania zwane hypocaustum. Gorące powietrze pod podłogą ogrzewało cały dom, termy czy budynki użyteczności publicznej. Sercem hypocaustum był potężny piec umieszczony w piwnicy i to od nagrzewał powietrze rozprowadzane do pomieszczeń.
Jeśli więc zapada decyzja o montażu ogrzewania podłogowego należy krok po kroku podjąć następujące działania:
Etap pierwszy – plany ogrzewania
Projekt instalacji grzewczej oraz zaprojektowanie izolacji podłogi to podstawa. Zlecić warto go naprawdę najlepszym specjalistom w branży. W Polsce istnieje norma przygotowana przez Polski Komitet Normalizacji – PN – EN – 1264. Jest to norma płatna, więc dobrowolna w stosowaniu. Jeśli chodzi o ogrzewanie podlogowe cena opłaty za projekt jest i tak najmniejszym wydatkiem.
Jeśli ogrzewanie podłogowe ma być montowane w nowobudowanym domu, to z projektem instalacji problemu raczej nie będzie – powstanie łącznie z całą koncepcją projektową domu. Ważne jest, aby projektant miał nie tylko uprawnienia budowlane, ale również dobrze ogarniał temat jakim jest ogrzewanie domu Istotne jest ustalenie nie tylko, czy montujemy ogrzewanie elektryczne czy wodne ogrzewanie podłogowe , ale również jak to ostatnie będzie zasilane. Pompa ciepła czy zakup kotła grzewczego na określone paliwo – wybór jest trudny i warto znaleźć wszelkie dostępne informacje na ten temat..
Inaczej jest, gdy ogrzewanie podłogowe ma być zamontowane w budynku już istniejącym. Czasem rodzaj podłogówki lub inne elementy konstrukcji nie pozwalają na zmianę sposobu ogrzewania na podłogowe. Skoro więc ograniczenia budowlane nie będą sprzyjające dla twoich planów na nowe wodne ogrzewanie podłogowe, to chociaż warto zamontować pod podłogą grzejniki – takie rozwiązanie ma zalety podobne do ogrzewania podłogowego.
W przypadku remontu kapitalnego znacznie łatwiej jest projektować i montować instalację elektryczną, bo ta jest elastyczna i łatwo ją zaizolować, choć koszty ogrzewania są większe. Grzewcza instalacja wypełniona wodą ma elementy usztywnione, które pod wpływem sił napierających z jastrychu czy płyty izolacyjnej mogą ulec uszkodzeniu.
Czy można sobie wyobrazić gorszy scenariusz jak pęknięty, nieszczelny przewód wodny znajdujący się pod podłogą?
Do podłóg drewnianych z podłogówki lub paneli ( do parkietów ogrzewanie podłogowe w ogóle nie jest zalecane) stosuje się metodę układania instalacji wodnej na sucho, czyli nie zatapia się jej w wylewce. W innych przypadkach stosuje się wylewkę anhydrytową lub z cementu – ogrzewanie jest niczym innym jak cementową (betonową) płytą grzewczą.
Warto zapamiętać: błędy w położeniu instalacji ogrzewania wodnego są trudne do naprawienia, a naprawa pociąga za sobą znaczne koszty. Jeśli więc mamy problem z projektantem oraz ze znalezieniem dobrego wykonawcy lepiej zdecydować się na ogrzewanie elektryczne, które jest prostsze w swojej strukturze, a położenie instalacji tego typu jest stosunkowo łatwe i bez problemu można znaleźć fachowców, którzy wykonają pracę poprawnie.
Wykonanie projektu instalacji ogrzewania podłogowego nie jest dużym wydatkiem. Są również inne możliwości – wiele firm sprzedających materiały budowlane niezbędne do budowy ogrzewania podłogowego oferuje nieodpłatną usługę wykonania projektu instalacji, o ile zakupu dokonamy w tej firmie. Wszelkie informacje na ten temat są na stronach www dystrybutorów instalacji.
Etap drugi – zaplanuj izolację
W projekcie instalacji musi być dokładnie wyliczona grubość warstwy wierzchniej, czyli jastrychu. Jastrych, zwany szlichtą, to wylewka podłogowa, której zadaniem jest wyrównanie powierzchni przed położeniem ostatniej warstwy wykończeniowej na podłodze. Jeśli jastrych położony będzie niedokładnie, zbyt cienki lub gruby a pod nim będą niestabilne płyty izolacyjne, to będzie pękać. Grubość szlichty nie może być przesadna również z racji utrudniania przenikania ciepła z instalacji.
Płyty izolacyjne to najczęściej styropian lub wełna mineralna. Do uszczelniania instalacji podłogowych używa się wełny specjalnie usztywnionej żywicami. Aby ułatwić sobie pracę warto zakupić gotowe maty izolacyjne sprzedawane w rolkach. Maty przyklejone są to folii, która ma nadruk w kratkę, co umożliwia zachowanie precyzji przy docinaniu odpowiedniego wymiaru maty. Warto postarać się i zrobić to naprawdę dokładnie, aby wyeliminować w przyszłości wszelkie ubytki energii cieplnej.
Podłogi montowane na stropach nad ogrzewanymi pomieszczeniami muszą mieć współczynnik przenikania ciepła rzędu mniej niż 1 W/(m2∙K). Izolacja podłogi nad piwnicą lub innym nieogrzewanym pomieszczeniem (garaż) – 0,25 W/(m2∙K), a podłoga położona na gruncie 0,3 W/(m2∙K).
Etap trzeci – układanie instalacji
A. Układanie rur instalacji wodnej
Układ rur z wodą w ogrzewaniu podłogowym nie może być dziełem przypadku. Podłoga powinna ogrzewać się równomiernie. Dla układu instalacji ważna jest również odległość rur od pieca czy pompy ciepła – im dłuższą drogę musi przebyć podgrzana w kotle grzewczym woda, tym większe są straty ciepła.
Ogrzewanie podłogowe wodne wymaga zastosowania rur z polipropylenu PP, polietylenu sieciowanego PE-X, polibutylenu PB. Można również stosować rury warstwowe z materiałów mieszanych: aluminium z tworzywem sztucznym albo rury miedziane pokryte warstwą polietylenową.
Ułożone rury powinny mieć układ meandrowy lub pętlowy. Wężownica meandrowa nie zapewnia równomiernego rozkładu ciepła, stąd jej układanie należy przemyśleć i początek wężownicy, czyli rury najcieplejsze powinno się ułożyć przy ścianie najtrudniejszej do ogrzania.
Wężownica pętlowa, to nic innego jak podwójnie splecione przewody z ciepłą wodą, więc nie ma znaczenia w którym miejscu znajduje się jej początek. Wężownica pętlowa zapewnia równomierne nagrzewanie i większy komfort termiczny, ale wymaga użycia więcej materiału, co oznacza zwiększone koszty oraz większy nakład pracy, co przy braku fachowców na budowlanym rynku zatrudnienia może być poważną przeszkodą.
Aby na powierzchni podłogi nie było miejsc chłodnych i ciepłych należy zachować zasadę równomiernego rozłożenia rur. Odległości pomiędzy nimi nie powinny być mniejsze jak 10 – 30 cm. I tak, dla stref cieplejszych, środkowych wystarczy 20 – 30 cm. Strefy brzegowe, czyli te biegnące wzdłuż ścian, gdzie są największe ubytki ciepła, powinny być zaopatrzone w rury położone gęściej, a najlepiej podwójnie.
Uwaga! Jeśli ściany nie mają izolacji zewnętrznej odległość rur od ściany powinna być większa niż 0,5 m – w przeciwnym wypadku będziemy ogrzewać niezaizolowaną ścianę, czyli praktycznie otoczenie domu.
B. Układanie przewodów ogrzewania elektrycznego
Montowanie ogrzewania elektrycznego jest łatwiejsze i wymaga mniejszej ilości materiałów. Koszty zakupu przewodów są niższe, niż wartość rur, nie licząc sprzętu typu pompa ciepła, piec gazowy, czy węglowy.
Płyta izolacyjna, na której kładzie się kable oraz jastrych wylewany na instalacje elektryczne są mniej więcej takie same jeśli chodzi o koszt, jak przy ogrzewaniu wodnym.
Zanim rozpoczniemy układanie instalacji należy wykonać puszkę i z niej peszelem (ochronną rurką) wyprowadzić przewód na zewnątrz.
Układanie instalacji elektrycznej rozpoczyna się od położenia płyty izolacyjnej na wylewce. Kable będą na niej rozkładane równomiernie – układanie rozpoczyna się od najdłuższej ściany , a kabel montuje się równolegle do przebiegu ściany.
Przewody wlektryczne przytwierdza się do płyty izolacyjnej specjalnymi uchwytami lub przy użyciu taśmy mocującej.
Rozstaw kabli zależy od rodzaju podłogi – panele czy podłogówka grzeją się szybciej, podłoga pokryta kaflami lub kamieniem wymaga znacznego zagęszczenia instalacji.
W podłogach drewnianych kable układa się bezpośrednio na warstwie płyty izolacyjnej a ich odległość od powierzchni podłogi nie powinna przekraczać 3-5 cm. Jeśli na przewody wylewany będzie jastrych, to kable nie powinny być położone na „gołej” płycie, ale na siatce lub specjalnej taśmie.
Montażu kabli nie powinno się wykonywać przy temperaturach niższych niż -5 stopni Celsjusza – kable będą sztywne i niełatwo poddadzą się sprawnemu układaniu. Jeśli nie mamy wyboru i mimo niskich temperatur pracę trzeba wykonać, wystarczy mały trik: kable podłączone na chwilę do zasilania nagrzeją się i uelastycznią, więc szybko można je rozłożyć.
Etap czwarty – próba szczelności i poprawności działania instalacji grzewczej
Wbrew pozorom nie jest to ostatni akt budowania instalacji ogrzewania podłogowego. Jej poprawność sprawdza się bowiem na poszczególnych etapach. W przypadku układania rur wodnych próbę szczelności wykonuje się przed zalaniem ich wylewką i przykryciem płytą izolacyjną wraz z warstwą jastrychu.
Próbie poddaje się również instalacje elektryczne – kable instalacji elektrycznej mogą również nie zadziałać. Ich „szczelność” a dokładnie sprawdzenie, czy nie uległy uszkodzeniu, bada się poprzez pomiar rezystancji.
Jeśli próby szczelności wypadły pomyślnie przychodzi czas montażu płyt izolacyjnych. W przypadku instalacji wodnej płytą jest wylewka, w której instalacja jest zatopiona oraz warstwa styropianu czy wełny mineralnej. Grubość płyty zależy od położenia podłogi oraz rodzaju jej wykończenia, Podłoga na piętrze położonym nad ogrzewanym pomieszczeniem nie musi być izolowana tak mocno, jak podłoga w salonie nad nieogrzewaną piwnicą.
Aby ostatni akt budowy ogrzewania, czyli sprawdzenie po położeniu podłogi, nie był aktem porażki, wcześniej trzeba zadbać o jakość projektu, materiałów oraz fachowców.
Zalety i wady ogrzewania podłogowego
Jako podsumowanie krótki wykaz zalet i wad ogrzewania podłogowego.
Zalety:
– lepsze wykorzystanie powierzchni użytkowej i większa łatwość aranżacji wnętrz (brak grzejników na ścianach),
-równomierne rozprowadzanie ciepła, właściwa cyrkulacja powietrza, korzystny dla zdrowia człowieka pionowy rozkład temperatur (chłód na górze, ciepło na dole),
– wyższa wilgotność powietrza (więcej chłodnego powietrza w warstwach górnych sprzyja utrzymaniu odpowiedniej wilgotności w pomieszczeniach),
– najlepszy ze wszystkich sposobów ogrzewania pomieszczeń z wentylacją mechaniczną (rekuperacja),
-zmniejszona cyrkulacja powietrza przyjazna dla alergików (ograniczona konwekcja powietrza nie powoduje unoszenia się kurzu),
– wspaniałe efekty wizualne – aranżacyjne dużych, otwartych przestrzeni mieszkalnych czy biurowych,
– niskie koszty eksploatacji – systemy warte polecenia osobom dbającym o własne zasoby materialne jak i zasoby ekologiczne ziemi – ogrzewanie podłogowe świetnie sprawdza się w domach pasywnych.
Wady:
– wyższe koszty budowy ogrzewania w porównaniu z tradycyjnymi (szczególnie, gdy woda zasilająca ogrzewanie dostarczana jest przez pompy ciepła czerpiące energię termalną)
– ogrzewanie podłogowe wymaga dobrej izolacji całego budynku, choć w ogólnym rozrachunku tego nie powinno się uważać za wadę, ale zaletę, gdyż ocieplenie jest naprawdę bardzo istotne – nie tylko dla ogrzewania podłogowego,
– awarie instalacji – nie zdarzają się często, ale jeśli już są, to ich siła niszczycielska jest ogromna – praktycznie wymagają zrywania podłogi i remontu kapitalnego całego pomieszczenia,
– ogrzewanie podłogowe nie nadaje się do każdego pomieszczenia: nie powinno być montowane pod parkietem, nie przykrywa się go grubymi wykładzinami dywanowymi czy dywanami,
– ogrzewanie podłogowe wodne ale po części również elektryczne cechuje się większą bezwładnością ciepła, to znaczy długo nagrzewa się i dłużej stygnie, przez co trudniej jest nim sterować.
