Rododendron słynie z wielu nazw potocznych oraz ze sporych wymagań, jeśli chodzi o warunki, uprawę i pielęgnację. Mimo to rododendron, znany również jako różanecznik i azalia, cieszy się ogromną popularnością w Polsce. Krzew z rodziny wrzosowatych czaruje swoją urodą i nic dziwnego, że tak wiele osób decyduje się zapewnić roślinie idealną pielęgnację. Dzisiaj powiemy sobie wszystko na temat popularnej rośliny: uprawa, sadzenie, nawożenie!
Rododendron, co to za roślina?
Rododendron (rhododendron): jak wśród wielu roślin nazwa rododendronu wywodzi się z języka greckiego. Rhododendron tłumaczymy na drzewo różane. Inne znane nazwy rośliny to różanecznik i azalia. Konkretne nazwy są związane z odmianami, których rododendron ma wiele.
Skąd pochodzą różaneczniki? Większość odmian, których wyróżniamy około 1000, pochodzi z Azji, dokładnie z rejonów Azji Wschodniej. Obecność różaneczników i azalii jest typowa również w Polsce, mamy nawet jedną odmianę, która rośnie „na dziko”, doskonale radząc sobie ze zmiennymi warunkami panującymi w naszej strefie klimatycznej.
Różaneczniki i azalie są uważane za jeden gatunek rośliny, natomiast w praktyce wciąż stosowane jest to rozróżnienie. Dlaczego krzew ma tak wiele nazw? Przyjęło się, że azalie to te odmiany rododendrona, które gubią na zimę miękkie, przyjemnie włoskowate liście. Zimozielone odmiany, które mają skórzaste liście, odporne na mróż, określa się różanecznikami.
Jak wyglądają rododendrony?
Ze względu na znamienitą ilość odmian ciężko jest dokładnie opisać wszystkie rododendrony, które mogą się między sobą znacznie różnić. Azalie i różaneczniki mogą dorastać do kilkunastu centymetrów, a jednocześnie wyróżniamy odmiany, kiedy to z małej rośliny rozwijają się imponujące krzewy lub wysokie na kilkanaście metrów drzewa. Najczęściej jednak są to kwiaty doniczkowe lub drzewka dorastające maksymalnie do 4-5 metrów.
Najogólniej jednak krzewy różaneczników można porównać do kwiatów róży. Opisywane dzisiaj krzewy kwiatowe mają jednak znacznie bogatszą paletę barw. Rododendrony należą do najchętniej uprawianych krzewów ozdobnych nie bez powodu. W okresie kwitnienia krzew wprost cały pokryty jest bufiastymi „bukietami” kwiatów w rozmaitych odcieniach różu. Piękny zapach różaneczników to wisienka na torcie tego wspaniałego krzewu, będącego w stanie dodać magii w każdym ogrodzie. Nic dziwnego, że rododendrony są znane również tym osobom, które niekoniecznie znają się na roślinach ogrodowych.
Jako drzewka długowieczne, azalie i różaneczniki rozwijają się długo. Mają w końcu sporo czasu. Zimozielone liście różanecznikowe są duże, skórzaste i mają kolor ciemnozielony. Od spodu zdają się szarozielone, poprzetykane nerwami. Zostają na krzewie cały rok, inaczej niż liście, które zdobią azalie. Troszkę mniejsze, włsokowate listki przebarwiają się na zimę i stopniowo opadają na ziemię.
Profesjonalnie kwiaty określane są jako zebrane w baldachogrona. Kwitną bardzo gęsto i są widoczne z daleka. Jeśli chodzi o bogactwo kolorystyczne, dominuje różowa barwa, ale z łatwością spotkamy również odmiany białe, a także w różnych odcieniach czerwieni, aż po fioletowe. To właśnie z powodu bujnych kwiatów azalie i różaneczniki są tak bardzo znane.
Rozmnażanie i sadzenie różanecznika
Przepiękny gatunek roślin wrzosowatych ma w Polsce wielu wielbicieli, którzy z pasją poświęcają się pielęgnacji rośliny. Uprawa różaneczników nie należy do najłatwiejszych, ale to zupełnie nie przeszkadza roślinie w byciu prawdziwą gwiazdą polskich ogrodów.
Uprawę rododendronów rozpoczynamy od posadzenia w ziemi wybranej odmiany. Przed zakupem warto sprawdzić, czy dana odmiana na pewno poradzi sobie w glebie, którą dysponujemy na terenie ogrodu. A jeśli masz już rododendron w ogrodzie i chcesz go rozmnożyć, masz 2 sposoby:
- Szczepienie, które jest metodą praktycznie niepolecaną w przypadku rododendronów.
- Odkłady, czyli nacinanie pędu w celu rozwoju nowego systemu korzeniowego. Warunkiem rozmnażania krzewów w ten sposób jest dojrzała roślina i pędy, które rosną nisko przy ziemi.
- Sadzonki pędowe, które zaowocują identyczną rośliną, jak krzew macierzysty. Pędy pod sadzonki odcina się późnym latem, wybierając takie egzemplarze, które mają pąk liściowy.
Wymagania glebowe rododendronów
Krzewy różanecznika mają duże wymagania w stosunku do gleby. Należy zapewnić roślinom żyzną, bogatą w próchnicę, przepuszczalną i kwaśną glebę. Wymagane pH gleby powinno mieścić się w przedziale 3,5 – 5,5. Do tego wszystkiego ziemia musi mieć stale odpowiednią wilgotność.
Stanowisko pod uprawę różaneczników należy odpowiednio przygotować, a miejsce dla rośliny wybrać rozsądnie. Rododendrony lubią półcień, dlatego dobrze jest wybrać dla krzewów stanowisko osłonięte, na przykład drzewem.
Zaleca się, by stanowisko pod krzewy rododendronów wzbogacić naturalnym nawozem. Może to być kompost z liści lub obornik.
Rododendron sadzimy do gleby z bryłą korzeniową. Najlepszy termin, w którym można sadzić rododendrony do podłoża to wiosna lub wczesna jesień.
Rododendron uprawa
Uprawa jednej z najpiękniejszych roślin wrzosowatych to walka o idealne podłoże dla rośliny i zapewnienie jej odpowiedniego stopnia nawodnienia. Chociaż rododendron lubi półcień, zakwitnie również wystawiony na promienie słoneczne. W przypadku miejsca słonecznego, warto pamiętać o tym, że rododendrony będą potrzebowały więcej wody.
Gleba, na której rosną rododendrony musi być stale wilgotna. Największym wrogiem krzewów jest susza. Warto wyścielić podłoże wokół rododendronów rozsądną ilością przekompostowanej kory, która doskonale zatrzymuje wilgoć niezbędną dla prawidłowego wzrostu rośliny.
Nawożenie i przycinanie azalii
Przycinanie rododendrona możemy bezpiecznie dopiero wtedy, kiedy krzew ma dobrze rozwinięty system korzeniowy. Różaneczniki ze słabo rozwiniętymi korzeniami po przycięciu mogą nie rozwinąć się ponownie, nie będąc w stanie rozwinąć nowych pędów.
Jeśli jednak korzenie krzewu nie budzą naszego zwątpienia, warto wiedzieć, że rododendrony dobrze znoszą cięcie, poprzez które jesteśmy w stanie nadać roślinie estetycznego kształtu. Nie jest to jednak konieczne. Oprócz tego rododendrony wymagają, by usuwać zwiędłe kwiaty i kwiatostany, ponieważ w ten sposób dochodzi do pobudzania pędów kwiatowych, by wytwarzały nowe kwiaty.
Jeśli chodzi o nawożenie, to pielęgnacja rododendronów w ogrodzie pod tym względem również wymaga sporej równowagi. Różaneczniki są wrażliwe na zasolenie podłoża, a jak wiemy, nawóz przyczynia się do wzrostu zasolenia gleby. Mimo to krzewy należy regularnie podlewać i nawozić.
Rododendrona warto nawozić specjalnie przeznaczonym dla różaneczników nawozem. Nawóz powinien być kwaśny. W przypadku tych roślin najczęściej wybierane są nawozy o przedłużonym działaniu.
Zimowanie rododendronów
Rododendrony to krzewy wieloletnie, niestraszna im zima. Gatunki wymagają podlewania także zimą, z tą różnicą, że nie podlewamy jej tak obficie, jak wiosną lub latem. W ogrodzie w okresie jesienno-zimowym z pewnością nie zabraknie wody, ale w dniach wyjątkowo suchej pogody warto różanecznik dodatkowo nawodnić. Nie powinniśmy podlewać kwiatów wieczorami, kiedy zbliżają się mrozy. Bryły lodu wokół krzewów nie będą miały korzystnego wpływu na roślinę.
Chociaż krzewy rododendronów dobrze znoszą zimę, pojawiające się późną jesienią lub późną wiosną przymrozki są dla różaneczników bardzo niekorzystne. Dlaczego? Przed nadejściem zimy krzew wciąż jest „aktywny”, nie przeszedł jeszcze w stan spoczynku. Obecne w roślinie soki ulegają zamarzaniu, a roślina obumiera. Podobna sytuacja ma miejsce na wiosnę, kiedy różanecznik budzi się do życia, a nagły mróz mu to uniemożliwia.
Czy można przygotować się jakoś na skutki zimy? Tak, zalecana jest odpowiednia pielęgnacja. Różanecznika najlepiej nie nawozić azotem, kiedy trwa lato. To właśnie azot zawarty w nawozach stymuluje pędy do wzrotu jesienią.
Na jakie choroby narażona jest azalia?
Rododendrony, których pielęgnacja przebiega bez utrudnień, są dość odporne na choroby i szkodniki, ale najczęściej nie mamy wpływu na to, czy jakaś choroba lub szkodnik postanowi się do krzewu „przyczepić”.
Wrogiem azalii są różne gatunki owadów, na przykład Mączlik Różanecznikowy, czy Kibitnik Azaliaczek. Prawdziwą zmorą są oczywiście grzyby.
- Mączniak Prawdziwy: cechą charakterystyczną tego schorzenia jest biały nalot na powierzchni liści. Kwiaty mogą być zniekształcone lub zupełnie nie będą się rozwijać. Remedium na tę chorobę stanowi spryskiwanie rododendronu specyfikiem grzybobójczym,
- Zaraza wierzchołków pędów: choroba grzybowa, która zaczyna się od brunatnienia wierzchołków pędowych. Stopniowo zaraza przenosi się dalej wzdłuż krzewu, który obumiera, traci liście i kwiaty. Sposobem na walkę z chorobą jest obcinanie zakażonych fragmentów krzewu, a całą resztę trzeba opryskać specjalnym preparatem grzybobójczym.
- Fytoftoroza: choroba grzybowa, która atakuje rododendrony nie od końców liści, natomiast aktakuje korzenie. Liście zaczynają brązowieć i charakterystycznie się zwijać. Objawy są nie do powstrzymania, choroba rozwija się, a my możemy jedynie wykopać roślinę i spalić ją doszczętnie. Fytoftoroza jest nieuleczalna i kiedy rozpoznasz ją na którymś z krzewów, natychmiast działaj, by chronić resztę kwiatów w ogrodzie.
- Plamistość liści: choroba także wywołana przez grzyby, na szczęście nie tak groźna, jak poprzednik. Objawem ataku tego grzyba jest brązowienie powierzchni na liściach. Liście oraz całą roślinę należy opryskać specjalnym preparatem z fungicydami.
Warto zapobiegać chorobom roślin tego gatunku, chroniąc je przed atakami mrozu, odpowiednio podlewając i nawożąc. Ogrodnicy, którzy zdecydowali się posadzić azalię w odpowiedniej glebie, zadbali o korzenie i odpowiednie miejsce dla krzewu, zauważą, że ich ukochana, piękna roślina jest mniej podatna na działanie szkodników i chorób.
Czy rododendrony można przesadzać?
W określonym czasie rododendrony można wykopać z dotychczasowego podłoża i posadzić w nowe miejsce. Najlepiej jednak robić to w ostateczności. Jeśli nasza roślina świetnie zadomowiła się w dotychczasowym miejscu, przesadzenie jej do nowego może okazać się zbyt dużym szokiem.
Najlepiej wybrać termin wiosną lub wczesną jesienią, kiedy roślina znajduje się w okresie wegetacyjnym. W tym czasie rododendrony mają szansę lekko znieść zmianę gleby. Kluczowe dla prawidłowego ukorzenienia się krzewu jest ciepło gleby, które jest odpowiednie we wskazanym wyżej czasie. Gleba powinna być ciepła od razu po posadzeniu krzewu lub wkrótce, niedługo po umieszczeniu rododendrona w glebie. Zdecydowanie więcej jest zwolenników przesadzania różanecznika jesienią.
Przesadzanie warto planować z wyprzedzeniem. Na rok przed zmianą otoczenia krzew nie powinien być przycinany. Dlaczego? Związane jest to z pędami, które pojawiają się i kwitną tylko wtedy, gdy roślina jest stabilnie ukorzeniona.
Proces przesadzania rododendrona, jak zrobić to dobrze?
Przesadzanie różanecznika prowadzimy etapami. Tylko wtedy mamy szansę uchronić roślinę przed zbyt dużym szokiem. Można powiedzieć, że pieczołowite przygotowanie i działanie etapowe to prognoza 100% powodzenia.
- Bryłę korzeniową należy okopać w okolicy marca lub kwietnia. Przed przesadzaniem przyjrzyj się korzeniom. Jeśli w bryle nie znajduje się główny korzeń, a wiele mniejszych to dobra prognoza.
- Tworzymy promień wokół, który ma być szeroki na tyle, na ile wysoka jest nasza roślina.
- Ziemię należy spulchnić.- łopatą.
- Wzdłuż wykopanego kręgu trzeba wyznaczyć rowek, który wypełniamy żyzną ziemią torfową, idealną dla tego rodzaju drzewek ogrodowych.
- Tak przygotowany teren stanowi zachętę dla uciętych korzeni, które szybko zaczną wypuszczać nowe wiązki korzeniowe.
Miesiącem, w którym zabieramy się za faktyczne wykopywanie i przesadzenie drzewka, powinien być październik lub listopad. Dół, w którym będziemy na nowo sadzić krzew, powinien być większy o połowę od okopanej bryły. Wykopany dół posypujemy kompostem albo torfem i dopiero po tym umieszczamy roślinę w glebie.
Mimo rozmaitych wymagań, dużych rozmiarów i podatności na zachorowania, azalia nie traci na popularności. Uwielbiana w Polsce i w Europie, znakomita ozdoba ogrodu. Szczerze zachęcamy do wypróbowania własnych sił i przekonania się, jak pięknie kwitną te wspaniałe drzewka, zwłaszcza z troską wyhodowane we własnym ogródku.
Zdjęcia pochodzą z serwisu pixabay.com
