Bardzo często zdarza się, że rodzina chce przekazać swojemu dziecku nieruchomość. Darowizna mieszkania czy domu może jednak rodzić obowiązek zapłaty przez obdarowaną osobę podatku dochodowego. Wszystko zależy od tego, do jakiej grupy podatkowej należy obdarowany, a także czy dopełnione zostaną wszystkie formalności przewidziane w przepisach.
Darowizna nieruchomości – aspekty formalne
Co powinno zrobić małżeństwo, które kupiło np. nowe mieszkania na Psim Polu, a teraz chce jedno z nich podarować swoim dzieciom? Para może przekazać darowiznę – choć żeby była ważna, konieczne jest dopełnienie kilku formalności.
Po pierwsze, aby darowizna nieruchomości była prawnie wiążąca, konieczne jest sporządzenie umowy darowizny w formie aktu notarialnego. Dodatkowo, jeśli dla nieruchomości jest prowadzona księga wieczysta, konieczne jest też złożenie wniosku o dokonanie wpisu.
Dalsze formalności zależą od tego, do której grupy podatkowej należy obdarowany. Zgodnie z przepisami wyodrębnia się kilka grup podatkowych. Do grupy pierwszej należą członkowie najbliższej rodziny – małżonek, zstępni (dzieci, wnuki itd.), wstępni (rodzice, dziadkowie itd.), a także rodzeństwo, zięć, synowa, teściowie, macocha, ojczym i pasierb. Z grupy pierwszej wyodrębnia się również grupę zerową (małżonek, zstępni, wstępni, rodzeństwo, pasierb, ojczym, macocha).
Do drugiej grupy podatkowej zalicza się dalszą rodzinę, w tym zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców i małżonków, małżonków i zstępnych pasierbów, małżonków rodzeństwa małżonków, a także – małżonków innych wstępnych. Do ostatniej, trzeciej grupy podatkowej należą pozostałe osoby, czyli np. partnerzy pozostający w nieformalnym związku.
Darowizna nieruchomości a konieczność zapłaty podatku
Co do zasady otrzymanie darowizny nieruchomości wiąże się z koniecznością zapłaty podatku dochodowego. Art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia jednak z tego obowiązku osoby należące do zerowej grupy podatkowej – chociaż pod pewnym warunkiem. Zgodnie z przepisami, zwolnienie od podatku przysługuje w takiej sytuacji, jeśli nabycie nieruchomości na podstawie umowy darowizny zostanie zgłoszone właściwemu naczelnikowi skarbowemu. Zgłoszenie musi nastąpić w terminie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego – czyli sporządzenia umowy darowizny. Jeśli obdarowany nie dopełni formalności, będzie musiał zapłacić podatek – mimo zaliczania się do zerowej grupy podatkowej.
Niestety – w innych przypadkach zapłata podatku będzie konieczna. Tym samym, jeśli np. dwie osoby pozostają w związku nieformalnym i jedna chce drugiej przekazać nieruchomość tytułem darowizny, to strona obdarowana będzie musiała zapłacić podatek.
Darowizna a podatek od czynności cywilnoprawnych
Warto też poruszyć kwestię podatku od czynności cywilnoprawnych. Co do zasady umowa darowizny nie podlega konieczności zapłaty PCC. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy darowana nieruchomość jest obciążona długami lub innymi zobowiązaniami darczyńcy. Należy przy tym pamiętać, że opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlega jedynie „wartość ujemna” – czyli wspomniane długi lub wartość innych zobowiązań.
